„Uczę się angielskiego” – ale jakiego?

Wielu z nas może pochwalić się tym, że zna bądź uczy się języka angielskiego. Jednakże większość z nas może też zadać sobie pytanie – jakiego? Język angielski jest obecnie chyba najpopularniejszym językiem komunikacji na świecie, ale ma wiele odmian. Ile osób na świecie mówi po angielsku? I jaki to jest angielski? Postaram się opowiedzieć o tym poniżej.

Angielski jest jednym z najpowszechniej używanych języków na świecie (nie licząc Chińskiego 🙂 ). Szacuje się, że dla ok. 380 milionów ludzi jest to pierwszy język, a drugie tyle używa go jako języka drugiego. Najwięcej osób mówiących tym językiem jest w USA – dla ponad 200 milionów mieszkańców jest on językiem ojczystym. Ponad 80% użytkowników Internetu komunikuje się po angielsku. Angielski jest oficjalnym językiem, lub ma szczególny status na ponad 75 terytoriach naszego globu. Ci, którzy na co dzień nie mówią po angielsku, namiętnie zapożyczają z niego słówka bądź zwroty, wplatając je do swojego rodzimego języka. Np. Japończycy w pogodne dni udają się na 'pikunikku' (ang. picnic – piknik), a Włosi programują swoje komputery za pomocą 'il software' (ang. software – oprogramowanie).

Jednakże to, że angielski jest tak powszechny na świecie nie oznacza, że wszyscy mówią tym samym językiem. Tzw. World Standard English można podzielić na kilka podstawowych grup, a te na wiele mniejszych odmian. Najbardziej rozpoznawalne z nich to British English, American English, Australian English czy African English. Dodatkowo, w skład American English wchodzą też Northern, Midland, Southern czy Black English Vernacular, a w skład British English np. Scottish English, Irish English czy Welsh English. Co więcej, rozróżniamy także mnóstwo różnych akcentów. Niemalże każdy region Wielkiej Brytanii ma swój charakterystyczny akcent, czyli sposób wymowy słów i zdań. Wprawne ucho pozna więc, czy mówiący pochodzi z Liverpoolu czy też może z Glasgow. Również Amerykanin z Teksasu będzie mówił z innym akcentem niż ten z Florydy.

Poznajmy w skrócie najbardziej popularne odmiany angielskiego:

British English (odmiana brytyjska)
Jest to wersja języka angielskiego używana na terenie Wielkiej Brytanii. W wymowie jest ona oparta na RP, czyli tzw. Received Pronunciation, wzorowanej na wymowie wykształconych mieszkańców Anglii. W samym Zjednoczonym Królestwie istnieje jednak wiele różnych dialektów i akcentów, i mówi się, że RP jest używane jedynie przez ok. 2% Brytyjczyków. Podstawą powszechnie używanej gramatyki angielskiej są reguły utworzone właśnie w odmianie brytyjskiej.

American English (odmiana amerykańska)
To odmiana języka angielskiego używana w Stanach Zjednoczonych przez osoby, dla których język angielski jest językiem ojczystym. Istnieje ogólnoamerykański wzorzec poprawnego języka angielskiego (General American) i dialekty regionalne. Największe różnice między amerykańskim angielskim a brytyjskim angielskim dają się zauważyć w intonacji i akcencie, ale także w wymowie niektórych wyrazów (np. can't). Wymowa amerykańska jest bardziej konserwatywna niż brytyjska, tzn. zachowało się w niej wiele cech XVIII-wiecznej angielszczyzny brytyjskiej. Amerykański angielski ma również całkiem sporą bazę odrębnego słownictwa, a gramatykę traktuje nieco bardziej liberalnie. 🙂 Ta wersja angielskiego jest popularna w świecie nie-anglojęzycznym, głównie z racji ogólnego trendu 'amerykanizacji' i wszechobecnej pop-kultury z tego kraju (muzyka, filmy, seriale, itp.).

Australian English (odmiana australijska)
Australijska odmiana języka angielskiego, jak sama nazwa wskazuje, jest używana w Australii. Jest ona w bardzo wielu aspektach podobna do odmiany brytyjskiej jakkolwiek istnieje kilka rzeczy, w których wykazuje podobieństwo do odmiany amerykańskiej. Istnieje też spora ilość zapożyczeń z języków Aborygenów. Charakterystyczną cechą australijskiego jest używanie zdrobnień czy skróconych wersji słów, np. smoko (od ang. smoking break – krótka przerwa w pracy, np. na papierosa).

Poza tymi trzema głównymi, istnieją takie, które często są po prostu dialektami, ale są dość powszechnie używane. Należą do nich:

Scottish English (odmiana szkocka)
Jest to odmiana używana w Szkocji, charakteryzująca się przede wszystkim dużą ilością zapożyczeń z języków celtyckich. Ma też dość charakterystyczną wymowę i akcent.

Welsh English (odmiana walijska)
To wersja używana w Walii, dużo bardziej melodyjna niż inne, o akcencie odrębnym od standardowego brytyjskiego. Ma sporo zapożyczeń z języka walijskiego.

Irish English / Hiberno-English (odmiana irlandzka)
Jest to dialekt używany na terenie Irlandii, głownie Irlandii Północnej. Jest on pod dużym wpływem rdzennego języka irlandzkiego. Ma odrębną wymowę i słownictwo (głównie zaczerpnięte z języka irlandzkiego), ale również oryginalną składnię i pewne reguły gramatyczne. Na przykład w języku irlandzkim nie ma słów "tak" i "nie" używanych jako odpowiedź na pytanie. Również posługując się
angielskim, Irlandczyk raczej powtórzy czasownik: "Are you coming home soon?" "I am."

South African English (odmiana południowoafrykańska)
Ta odmiana języka angielskiego jest używana w Republice Południowej Afryki. Gramatycznie jest identyczna z odmianą brytyjską, jednakże rozwinęły się dosyć duże różnice w słownictwie. Istnieje bardzo duża liczba zapożyczeń z germańskiego języka Afrikaans (język holenderski, który rozwinął się w Afryce) oraz z rodzimych języków afrykańskich.

Odpowiedzmy zatem na pytanie: jakiego angielskiego uczymy się w szkołach językowych?
Większość standardowych kursów języka angielskiego, opartych na podręcznikach przygotowywanych przez specjalistów w wielu wydawnictwach, uczy nas tzw. Standard English. Jest to język brytyjski, zwany także 'BBC English', gdyż był on swego czasu wymagany wśród prezenterów radia i telewizji BBC. Jeśli jednak podręcznik jest współczesny i naprawdę dobrze zaprojektowany, pozwoli nam zapoznać się również z American English, który jest być może nawet bardziej popularny w praktyce, a nawet z Australian English. Materiały audio pozwalają nam też na zapoznanie się z wieloma różnymi akcentami.

Najlepszą metodą nauki jest praktyczne połączenie zajęć polskiego lektora, który jest odpowiedzialny za gramatykę, opracowanie słownictwa oraz weryfikację wiedzy z zajęciami konwersacyjnymi z Native Speakers. Ci ostatni to rodzimi użytkownicy języka, pochodzący nie tylko z Wielkiej Brytanii czy USA, ale też krajów afrykańskich, Australii czy Indii. System dualny zajęć, który oferowany jest przez niektóre szkoły angielskiego zdecydowanie może przybliżyć różne odmiany angielskiego. Wtedy nauka to nie tylko wkuwanie tony nowych słówek, ale uczestniczenie w ciekawych konwersacjach. Kontakt z żywym językiem to wspaniała okazja na wzmocnienie umiejętności komunikacyjnych oraz przełamanie barier w mówieniu. Podświadomie zaczynamy mówić i myśleć po angielsku, bo wiemy że nasz rozmówca nie zna polskiego i na nic się zdadzą wstawki typu „a jak to jest po angielsku”. Gimnastykujemy nasz mózg na różne sposoby, pomagamy sobie rękami lub rysujemy komiksy, ale grunt, że się dogadujemy. Bo najważniejsze to przestać bać się mówić. Spotykając się z Native Speakers z różnych krajów, w których angielski jest językiem urzędowym dodatkowo wzbogacamy swoją wiedzę o ciekawostki kulturowe z odległych miejsc naszego globu. Oprócz tego poznajemy różne akcenty i odmiany języka.

Nie traktujmy nauki języka jako kolejny obowiązek do wykonania. Niech to będzie fajna przygoda, dzięki której spotykamy nowych ciekawych ludzi, poznajemy kultury i dzięki zdobytej wiedzy możemy się swobodnie komunikować w globalnej wiosce, jaką staje się dzisiaj świat. Pamiętajmy więc, że nie ma jednego angielskiego, jest wiele jego odmian, ale dzięki temu nasza nauka może być bardziej urozmaicona i ciekawa. W końcu, ucząc się jednego języka, mamy szansę nauczyć się tak naprawdę wielu.

Patrycja Jeziorek
Lektor języka angielskiego
Egzaminator TELC
www.englishforyou.pl  

O autorze

Redakcja

Subscriber

Wyświetl wszystkie posty